Znanje i kontekst
191-0091328-1103
voditelj projekta dr. sc. Zvonimir Čuljak
Sažetak:
POLAZIŠTE: Suvremenom filozofskom analizom individualnog propozicijskog znanja dominira eksternalistička teza da je znanje funkcija eksternih čimbenika: (i) pouzdanih procesa proizvodnje vjerovanja odnosno relacija pouzdane indikacije njegove istinitosti (reliabilizam), (ii) vjerovateljevih stabilnih epistemičkih dispozicija/kreposti (epistemologija kreposti), (iii) epistemičkog položaja koji isključuje relevantne suprotne alternative (relevantizam) i/ili (iv) epistemičkog konteksta, tj. konteksta pripisivanja znanja (kontekstualizam). CILJEVI I HIPOTEZE: (1) Treba pokazati (i) da eksternalizam pruža općenito uspješnije objašnjenje znanja od internalizma, (ii) da kontekstualizam pripisivača ne opovrgava neskeptički, eksternalistički invarijantizam, (iii) da kontekstualizam pripisivača nije epistemološki neutralan, tj. da implicira određena (neplauzibilna) shvaćanja o strukturi i statusu znanja (relativizam, pluralizam) te o epistemološkoj metodologiji. Znanje je dakle invarijanta, čiji se pojam može uspješno analizirati u eksternalističkim terminima. (2) Treba istražiti normativne i deskriptivne aspekte zaključivanja i inferencijskog znanja te koliko je normativnost ovisna o kontekstu. Epistemički položaj subjekta ovisi o njegovu kontekstu, a ne o kontekstu pripisivača. (3) Može se pokazati da kontekst određuje referenciju i značenje singularnih termina, pa onda i iskaza, uključujući i epistemičke iskaze, no i da istinitosna vrijednost rečenica bez demonstrativnih i indeksičkih izraza ne ovisi o kontekstu. OČEKIVANI REZULTATI: 7 članaka (teme: eksternalizam vs internalizam; proceduralno znanje; pragmatična dimenzija znanja; epistemičke norme, invarijantizam vs. kontekstualizam; uvjet istinitosti za znanje; znanje a priori), 1 knjiga (o naturalizmu i eksternalizmu), 2 doktorske disertacije (o normativnim i deskriptivnim aspektima zaključivanja te o o kontekstualnoj ovisnosti referencije i značenja singularnih izraza), izlaganja na više znanstvenih skupova i zbornik radova o temama s ovoga projekta. NAČIN PROVJERE REZULTATA: Pojmovna i semantička analiza, logički dokazi, konstrukcija primjera i protuprimjera, konzultiranje rezultata kognitivne psihologije. VAŽNOST ISTRAŽIVANJA: Ono može pružiti odgovore na neka pitanja o ključnim filozofskim i praktičnim problemima (znanja, naravi zaključivanja i logičkih relacija te jezičnog značenja).
Suradnici:
Zvonimir Čuljak
Dušan Dožudić
Dragana Sekulić